Budowa roweru

Rower jest stosunkowo prostym pojazdem, napędzanym siłą mięśni. Składa się jednak z wielu układów i części wzajemnie ze sobą powiązanych. To nie tylko siodełko, rama, koła, kierownica czy łańcuch. Liczba tych elementów jest znacznie większa, a każdy z nich za coś odpowiada. Zapoznaj się z treścią artykułu i sprawdź, z czego zbudowany jest rower.

Budowa roweru – wszystkie elementy roweru

Z jakich części zbudowany jest rower? Każdy rower, niezależnie od jego rodzaju i przeznaczenia, składa się z następujących elementów i podzespołów:

• ramy,
• układu kierowniczego,
• układu hamulcowego,
• układu napędowego,
• akcesoriów.

Budowa ramy w rowerze

Jest to główna część roweru, do której montowane są pozostałe elementy. Od tej konstrukcji zależy przeznaczenie danego roweru. Inny kształt ma rama roweru szosowego, a inny miejskiego czy górskiego. Jej profil powinien pozwalać na łatwe wsiadanie i zsiadanie z roweru. Kiedyś była wykonywana głównie ze stali, a obecnie najczęściej z aluminium lub bardziej wytrzymałego i lżejszego włókna węglowego.

Rama rowerowa składa się z kilku głównych części: trójkąta przedniego (głównego), trójkąta tylnego, główki ramy oraz mufy suportu. Z kolei trójkąt główny składa się z trzech rur: górnej, dolnej oraz podsiodłowej. Na styku rury górnej i dolnej znajduje się główka ramy, natomiast na połączeniu rury podsiodłowej z dolną umieszczona jest mufa supportu. Główna część ramy definiuje geometrię jednośladu i jego charakter.

Ramy rowerów sportowych oraz szosowych mają zwykle długą rurę górną, mocno nachyloną rurę podsiodłową i krótką główkę. Dlatego kolarz przyjmuje charakterystyczną pochyloną pozycję. Natomiast w rowerach miejskich i turystycznych rura górna jest znacznie krótsza, a główka dłuższa, a więc rowerzysta ma bardziej wyprostowaną sylwetkę.

Natomiast tylny trójkąt ramy składa się dwóch rurek dolnych, dwóch górnych oraz haków, do których przykręca się zamontowaną w piaście oś tylnego koła oraz przerzutkę.

W droższych rowerach często stosowany jest wymienny hak, do którego montowana jest przerzutka. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko uszkodzenia ramy. Bardzo często zdarza się bowiem, że hak ulega zniszczeniu na skutek wygięcia wózka przerzutki. W takiej sytuacji można go po prostu wymienić na nowy, bez konieczności naprawy całej roweru.

Czytaj również: Rozmiar ram Kross

Układ kierowniczy

Układ kierowniczy składa się z kilku głównych części, które mają wpływ na komfortową i bezpieczną jazdę. Są to następujące elementy:

• kierownica,
• wspornik kierownicy – zwany potocznie mostkiem,
• widelec, w którym zamontowane jest koło.

W zależności rodzaju jednośladu kierownice mają różne kształty. Najczęściej spotykane są proste lub lekko wygięte. Te zawinięte, zwane barankami, montowane są najczęściej w rowerach szosowych i gravelach. Z kolei w modelach miejskich kierownica, tak zwana jaskółka, często skierowana jest w stronę rowerzysty.

Jeszcze inaczej wyglądają kierownice wyczynowe do triathlonu lub wielopozycyjne – ósemki. Kierownica wraz z osprzętem, czyli manetkami, dźwigniami hamulca oraz wspornikiem, nazywana jest również kokpitem roweru.

Widelec jest to element jednośladu, w którym zamontowane jest koło. Występuje zarówno z przodu, jak i z tyłu roweru. Przez główkę ramy przechodzi rura sterowa przedniego widelca, którą można łatwo obracać dzięki łożyskom znajdującym się w sterach. Natomiast za prawidłowe połączenie kierownicy z widelcem odpowiada wspornik kierownicy, inaczej nazywany mostkiem.

Widelec może być sztywny lub amortyzowany. W niektórych przypadkach lepszym rozwiązaniem będzie sztywny widelec rowerowy, na przykład wtedy, gdy rower porusza się głównie po asfalcie. Natomiast amortyzatory przydają się w wielu innych sytuacjach. Dlatego często montowane są w rowerach rekreacyjnych, sportowych, górskich, a nawet gravelach, które dzięki nim mają lepszy kontakt z nawierzchnią. Amortyzator może również niwelować wstrząsy z tyłu roweru. Odpowiada za to tak zwany damper.

Czytaj również: Lekki rower trekkingowy damski ranking

Układ hamulcowy

Głównym zadaniem układu hamulcowego jest skuteczne zatrzymanie jednośladu. Ma więc duże znacznie dla bezpieczeństwa jazdy. Powszechnie stosuje się dwa rodzaje hamulców ręcznych: szczękowe i tarczowe.

Konstrukcja hamulców szczękowych opiera się na mechanizmie, który składa się z dwóch ramion. Sprawiają one, że w trakcie hamowania klocki zaciskane są na obręczy koła. Hamulce te występują w różnych wersjach, na przykład v-brake czy dual pivot.

W drugim rozwiązaniu podstawą konstrukcji są tarcze umieszczone na piaście każdego z kół oraz zacisk z klockami hamulcowymi. Po naciśnięciu klamki hamulcowej lub klamkomanetki klocki zaciskają się na tarczy, spowalniając jej obrót i zatrzymując jednoślad. Hamulce tarczowe dostępne są w wersji mechanicznej i hydraulicznej.

Innym rodzajem hamulca jest mechanizm torpedo wbudowany w piastę tylnego koła. Hamowanie odbywa się przy użyciu nóg poprzez kręcenie pedałami do tyłu.

Sprawdź również: Romet Gazela

Układ napędowy roweru

Składa się z kilku ważnych podzespołów, których prawidłowe działanie ma wpływ na szybkość i płynność jazdy. W skład układu napędowego wchodzą takie elementy jak: mechanizm korbowy, pedały, zębatka przednia (czyli tarcza mechanizmu korbowego), zębatka tylna, przekładnie.

Całość jest ze sobą zespolona za pomocą łańcucha rowerowego, który łączy przód jednośladu z tyłem. Rower zaczyna jechać, gdy kolarz obracając pedałami wprawia w ruch korbę, z której napęd za pomocą łańcucha przenoszony jest na zębatkę tylnego koła.

Pedały

Pedały służą do przenoszenia energii z nóg rowerzysty, poprzez mechanizm korbowy, do całego układu napędowego. Występują dwie główne ich odmiany – platformowe i zatrzaskowe. Pierwsze składają się z platformy, która przymocowana jest za pomocą osi do korby. Pedały te mogą być wykonane z różnych materiałów: stali, tworzywa sztucznego lub gumy.

Oprócz pedałów platformowych występują również zatrzaskowe, które spotykane są w rowerach szosowanych i sportowych. Posiadają one specjalny mechanizm zatrzaskowy, który spaja buty z pedałami. Dzięki temu noga lepiej trzyma się roweru, co przekłada się na bardziej wydajną jazdę.

Oprócz dwóch głównych rodzajów pedałów występują jeszcze wersje pośrednie, na przykład platformowe z noskami. W tym rozwiązaniu plastikowa bądź metalowa kształtka na stałe przytwierdza nogę do pedału.

Przednia przerzutka

Nazywana także przekładnią rowerową, to jeden z najważniejszych elementów układu napędowego. Umożliwia zmianę przełożeń i dopasowywanie biegu do prędkości jednośladu. Przerzutka przenosi bardzo duże obciążenia pozwalając jednocześnie na płynną jazdę. Warto więc wybrać produkt znanej marki, na przykład Shimano lub Sram, który zapewni bezawaryjną pracę.

Przednie przerzutki współpracują przeważnie z trzema tarczami zębatek. Składają się z wózka zwanego też prowadnicą oraz elementu mocującego do ramy. Wózek pełni ważną rolę, bo dzięki niemu łańcuch spada lub wskakuje na odpowiednie koło zębate.

Tylna przerzutka

Służy do zmiany przełożeń w tylnym kole, a więc w kasecie lub wolnobiegu. Tego rodzaju przerzutka składa się z korpusu oraz wózka odpowiadającego za napięcie łańcucha. Mechanizm obsługiwany jest za pomocą manetek znajdujących się na kierownicy.

Przerzutka tylna obsługuje najczęściej od 5 do 12 zębatek. Im więcej tarcz, tym płynniej odbywa się zmiana przełożeń. W niektórych rowerach, które mają maksymalną liczbę przełożeń z tyłu, rezygnuje się z przednich przerzutek. Pozwala to lepiej kontrolować zmianę biegów z w czasie jazdy.

Budowa koła rowerowego

Kolejnym ważnym elementem każdego roweru jest koło. Jego budowa nie jest zbyt skomplikowana. Składa się z obręczy, w którą wkłada się dętkę i oponę lub tylko samą oponę bezdętkową. Obręcz najczęściej wykonana jest ze stali lub aluminium, ale spotykane są również karbonowe konstrukcje.

W środku koła znajduje się piasta, która połączona jest z obręczą szprychami. Zbudowana jest z co najmniej dwóch łożysk i osi, dlatego umożliwia swobodne obracania się koła jednocześnie je stabilizując. Wielkość koła zależy od rodzaju jednośladu oraz rozmiaru ramy. W rowerach MTB stosowane są obręcze 26, 27,5 i 29 cali, w szosowych i trekkingowych 28 cali, a w miejskich 26 i 28 cali. W przypadku rowerów dziecięcych koła są odpowiednio mniejsze.

Niezbędne akcesoria do roweru

Każdy rower powinien być również wyposażony w niezbędne akcesoria rowerowe, które zapewnią bezpieczną i komfortową jazdę.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia jednoślad musi mieć czerwone światło tylne oraz białe przednie. Powinny być one zapalone po zmroku oraz w czasie złych warunków pogodowych. Kolejnym ważnym akcesorium jest dzwonek, który służy do ostrzegania innych uczestników ruchu.

Nawet jeśli jakieś artykuły nie są wprost wymagane przez prawo, to i tak niektóre warto mieć na wyposażeniu. Do takich produktów zalicza się na przykład bidon umieszczony w specjalnym koszyku znajdującym się na ramie rowerowej. Dzięki niemu będziesz mieć stały dostęp do płynów w trakcie jazdy. Przydatnymi akcesoriami są również: pompka, narzędzia, sakwa, uchwyt na telefon czy licznik prędkości.